مهندسی مکانیک از قدیمی ترین و گسترده ترین رشته های مهندسی است که پیاده کننده علم فیزیک به شمار می رود و با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می‌پردازد و با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین آلات سروکار دارد مانند تهیه و ساخت دستگاه‌هایی که انرژی‌های مختلف را به کار می‌گیرند. مهندسی مکانیک تا حدودی با علم مکانیک متفاوت است چرا که یک مهندس مکانیک علاوه بر علم مکانیک باید بسیاری از علوم دیگر را یاد گرفته و بعضی از هنرها را نیز کسب کند. این رشته به جز یک درس تک واحدی، تقریباً هیچ ارتباطی با شغل مکانیکی ماشین ندارد. البته دانشجویان در این رشته با اصول طراحی و طرز کار مکانیزم‌های مختلف به کار رفته در اتومبیل به طور اصولی و پایه‌ای آشنا می‌شوند اما به تعمیر خودرو نمی‌پردازند. شاید بتوان گفت که رشته مهندسی مکانیک ، رشته تحلیل و طراحی سیستم‌های دینامیکی و استاتیکی است و هم‌پوشانی‌هایی با رشته هایی همچون مهندسی هوافضا، مهندسی کشاورزی (ماشینهای کشاورزی)، مهندسی خودرو، مهندسی راه آهن (ماشینهای ریلی)، مهندسی پزشکی (بیومکانیک)، مهندسی مکاترونیک داراست و نیازمند درک عمیقی از مباحثی همچون مکانیک، سینماتیک، ترمودینامیک، دانش مواد، تحلیل سازه ها و الکتریسیته است .
زمینه‌های فعالیّت مهندسی مکانیک به طور جامع‌تر عبارت‌اند از:
· پروژه بارگزاری بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان
· پروژه زلزله بر اساس آیین نامه 2800 زلزله ایران
· پروژه راهسازی
· پروژه فولاد بر اساس مبحث ششم، مبحث دهم، آیین نامه 2800 زلزله ایران و ارائه دفترچه محاسبات شامل تحلیل و طراحی های دستی و نرم افزاری با نرم افزار های ETABS, SAFE, SAP
· پروژه بتن بر اساس مبحث ششم، مبحث نهم، آیین نامه 2800 زلزله ایران ارائه دفترچه محاسبات شامل تحلیل و طراحی های دستی و نرم افزاری با نرم افزار های ETABS, SAFE, SAP
· پروژه آب و فاضلاب
· پروژه پل
· پروژه ساختمان های صنعتی نظیر سوله،…
· پروژه ساختمان های بنایی
· پروژه متره و برآورد سازه